Lumbale stenose

Samengevat

Wij spreken van lumbale stenose als de ruimte in de ruggengraat waar het ruggenmerg of de zenuwwortels doorheen lopen nauwer is geworden. Dit is een onderdeel van het ouder worden en is een normaal proces. Bij sommige mensen wordt het zo nauw dat het niet meer past, de zenuwwortel of ruggenmerg raakt dan wat bekneld in sommige houdingen. Dit geeft klachten zoals een doof gevoel in het been of het gevoel van watten onder de voeten. Wij noemen dit ook wel een neurogene claudicatio. Fysiotherapie kan helpen door het leren stabiel te bewegen binnen wat kan zonder pijn of uitval. Als de stenose met een operatie is verholpen kan fysiotherapie helpen bij het revalideren daarna.

Wat is een lumbale stenose?

Stenose is een vernauwing van de ruimte in de ruggengraat waar de zenuwwortels en ruggenmerg doorheen lopen.

De wervelkolom bestaat uit een voorste en een achterste deel. De voorste wervelkolom wordt gevormd door de wervellichamen en tussenwervelschijven, die fungeren als schokdempers. De achterste wervelkolom bestaat uit wervelbogen en -processen die het ruggenmerg beschermen en ondersteuning bieden aan spieren en ligamenten.

Lumbale stenose is de vernauwing van het wervelkanaal tussen de voorste en achterste delen van de wervel. Dit kan zenuwen samendrukken en symptomen veroorzaken zoals lage rugpijn, gevoelloosheid, tintelingen en zwakte in beide benen.  Ook kan er vernauwing plaatsvinden in de laterale recessus of neurale foramina. Dit geeft klachten naar 1 been in plaats van 2. Dit is een belangrijke oorzaak van invaliditeit bij ouderen en de meest voorkomende reden voor wervelkolomchirurgie bij mensen ouder dan 65 jaar.

De vernauwingen treden op in verschillende delen van de wervelkolom en kunnen verschillende symptomen veroorzaken. Lumbale stenose kan zich op verschillende manieren presenteren en wordt vaak verward met andere aandoeningen  

Zou ik een lumbale stenose kunnen hebben?

Als je pijn hebt in het been en een verminderd gevoel van de huid vaak in combinatie met een gevoel van op watten lopen, dan is stenose een mogelijkheid. Deze klachten zijn over het algemeen vooral bij staan en lopen een probleem, zitten of vooroverbuigen verlicht de klachten direct. Er zijn wel een aantal andere beelden zoals etalage benen (claudicatio intermittens / PAV) die erg lijken op een stenose.

Wat kan ik aan een lumbale stenose doen?

Het is allereerst heel belangrijk om zeker te weten dat het stenose is. Jouw fysiotherapeut of huisarts kan helpen door de juiste diagnose te stellen. Daarna zijn oefentherapie en een huis-oefenprogramma heel belangrijk samen met mobilisaties van de wervelkolom.

Oorzaken

Stenose wordt veroorzaakt door het ouder worden van het lichaam waardoor de ruggengraat verandert en er minder ruimte ontstaat voor de zenuwen.

Lumbale stenose kan aangeboren of verworven zijn. De meest voorkomende oorzaak is degeneratieve spondylose, veroorzaakt door veroudering, slijtage en trauma. Dit leidt tot veranderingen zoals osteofytvorming (botsporen), facetgewrichtshypertrofie en ligamentum flavum hypertrofie.

Epidemiologie

Lumbale stenose komt vaak voor bij ouderen. Studies tonen aan dat 20% van de mensen boven de 60 jaar radiologisch bewijs van lumbale stenose heeft, maar 80% van hen heeft geen symptomen. Lumbale stenose is de meest voorkomende reden voor wervelkolomchirurgie bij mensen ouder dan 65 jaar.

Symptomen

  • pijn in het been (2 benen bij een kanaalstenose)
  • doof gevoel van de huid in het been
  • het gevoel alsof er watjes onder de voeten zitten
  • erger bij staan en lopen
  • beter bij zitten en voorover buigen

Diagnose

Anamnese

Lumbale stenose presenteert zich vaak met lage rugpijn, radiculopathie (zenuwpijn) en neurogene claudicatio (pijn bij lopen). Symptomen verergeren meestal bij lopen en verbeteren bij voorover buigen (het "winkelwagenteken"). Patiënten kunnen ook gevoelloosheid, tintelingen en zwakte in de benen ervaren.

Lichamelijk onderzoek

Diagnose kan worden gesteld met beeldvorming zoals röntgenfoto's, CT en MRI. MRI is de voorkeursmethode omdat het gedetailleerde beelden van zacht weefsel biedt en nauwkeurig de mate van stenose kan aantonen.

.

Behandel mogelijkheden

Het doel van de behandeling is om symptomen te verminderen en de functionele status te verbeteren. Behandelingsopties omvatten:

- Pijnmedicatie (NSAID's, opioïden, spierontspanners, gabapentine)

- Rugbraces

- Fysiotherapie

- Epidurale steroïde injecties (ESI)

Levensstijlveranderingen, zoals regelmatige lichaamsbeweging, goede houding en het vermijden van langdurig zitten, kunnen ook helpen.

Naar de dokter?

Als u 1 of meerdere van de volgende klachten heeft is het raadzaam om eerst contact met uw huisarts op te nemen voordat u eventueel een afspraak maakt met een fysiotherapeut of andere behandelaar.
  • meer dan 5kg afgevallen in de afgelopen 4 weken zonder dat u dat wilde
  • nachtelijke pijn of pijn in rust die niet verandert bij het veranderen van houding
  • nachtelijk zweten
  • koorts, misselijkheid en/of algemeen onwelbevinden
  • zwangerschap
  • langdurig medicatie gebruik
  • reeds bekende hart of long aandoeningen
  • kanker of kanker in het verleden hebben gehad
  • drugsgebruik (of steroïden )
  • incontinentie klachten
  • erectie problemen
  • forse verandering van ontlastingspatroon of menstruatie cyclus

referenties

Wu L, Munakomi S, Cruz R. Lumbar Spinal Stenosis. [Updated 2024 Jan 30]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK531493/