morbus scheuermann

Samengevat

Morbus Scheuermann is een aandoening waarbij de wervelkolom te veel kromt, vooral bij tieners. Dit kan leiden tot een kromme houding en rugpijn. Behandeling bestaat uit rekoefeningen, leefstijlveranderingen en soms een brace of operatie. Erfelijkheid speelt een rol, maar de exacte oorzaak is onbekend. Diagnoses worden vaak gesteld tussen 12 en 17 jaar. Meestal zijn eenvoudige behandelingen voldoende, maar bij ernstige gevallen kan een operatie nodig zijn. Het is belangrijk om de rug goed te blijven controleren en te zorgen voor een goede houding en regelmatige oefeningen.

Jouw fysiotherapeut kan helpen met het stellen van de juiste diagnose, kiezen van de beste therapie en zorgen dat je zoveel mogelijk kan blijven doen!

Wat is Scheuermann?

Scheuermann, ook wel bekend als de ziekte van Scheuermann, is een aandoening waarbij de wervelkolom te veel kromt. Dit gebeurt bij de wervels en de tussenwervelschijven. De voorkant van de wervels is meer dan 5 graden naar voren gebogen bij drie of meer opeenvolgende wervels. Type 1 treft de borstwervels, terwijl type 2 zowel de borst- als de lendenwervels treft.

De ziekte van Scheuermann komt meestal voor bij tieners en zorgt voor een kromme houding en rugpijn. De behandeling bestaat uit veranderingen in de levensstijl, rekoefeningen en ontstekingsremmers. Bij ernstigere gevallen is een brace nodig, en soms is een operatie nodig bij ernstige kromming, zenuwproblemen of hevige pijn. Deze tekst legt uit hoe Scheuermann wordt onderzocht en behandeld en hoe verschillende zorgverleners samenwerken om de zorg voor patiënten te verbeteren.

De diagnose wordt meestal gesteld bij tieners tussen de 12 en 17 jaar, vaak nadat ouders een kromme rug of "bochel" hebben opgemerkt. Rugpijn kan ook een reden zijn om naar de dokter te gaan. Er is een erfelijke factor bij deze ziekte, maar hoe het precies wordt doorgegeven is nog onduidelijk. Dit blijkt uit het feit dat de ziekte vaker voorkomt bij eeneiige tweelingen dan bij twee-eiige tweelingen.

Zou ik het kunnen hebben?

Scheuermann is een groeistoornis, als je in de groei bent en pijnklachten in de bovenrug krijgt dan is het belangrijk daar naar te laten kijken.

Wat kan ik eraan doen?

Het is heel belangrijk om bij een verdenking van een groeistoornis snel contact te hebben met de huisarts. Deze stoornissen zijn namelijk alleen in de groei nog bij te sturen. Als de diagnose gesteld is zal er door de arts een behandelplan worden opgesteld, fysiotherapie kan daar een onderdeel van uitmaken.

Wat is de oorzaak van Scheuermann

Een definitieve en algemeen geaccepteerde oorzaak van Scheuermann is nog niet vastgesteld. Zoals eerder vermeld, is bekend dat erfelijkheid bijdraagt aan het ontstaan van deze aandoening, hoewel de manier van overerving nog onduidelijk is. Een theorie die steeds meer steun krijgt, suggereert dat er tijdens de groei afwijkingen zijn in de verbening en mineralisatie van de wervelplaat. Dit zorgt voor ongelijke groei van de wervellichamen, wat resulteert in de typische wigvormige wervels die leiden tot kromming.

Symptomen Scheuermann

De meest beschreven symptomen van Scheuermann zijn:
  • pijn in de bovenrug
  • een (toenemende) kromming of bochel van de bovenrug
  • klachten die beginnen in de puberteit/groeispurt.

Diagnose

Bij lichamelijk onderzoek zie je een stijve kromming in de bovenrug, die duidelijker wordt bij voorover buigen. De kromming verdwijnt niet bij strekken of liggen, wat betekent dat de afwijking "stijf" is. Andere bevindingen kunnen zijn een holle rug in de nek of onderrug, zijwaartse kromming van de rug (scoliose) en strakke hamstrings. Hoewel neurologische problemen zeldzaam zijn, moet een grondig neurologisch onderzoek worden gedaan.

Voor de evaluatie van Scheuermann zijn de anamnese en het lichamelijk onderzoek samen met röntgenfoto's van voren en van opzij essentieel. Voor de diagnose zijn röntgenfoto's van opzij nodig, en de criteria voor diagnose zijn stijve kromming van meer dan 40 graden en voorwaartse wigvorming van meer dan 5 graden in drie of meer aangrenzende wervels. Hoewel meestal niet nodig, kan een MRI helpen om de anatomische veranderingen beter te bekijken of voor een operatie te plannen. CT-scans zijn meestal niet nodig. Er zijn ook geen specifieke laboratoriumtests of weefselonderzoeken nodig voor de diagnose van Scheuermann.

De mate van kromming moet over tijd gevolgd worden met röntgenfoto's om te zien of het erger wordt. Het bijhouden van de bewegingsvrijheid en de kromming helpt bij het bepalen van de juiste behandeling.

Behandel mogelijkheden

De behandeling bestaat uit rekken, leefstijlveranderingen, ontstekingsremmers, en fysiotherapie. Dit is geschikt voor een kromming minder dan 60 graden en zonder symptomen. De meeste patiënten vallen in deze categorie en doen het goed zonder ernstige langetermijnproblemen.

Bij een kromming tussen 60 en 80 graden, met of zonder symptomen, kan een brace nodig zijn. Een brace is meestal nodig voor 12 tot 24 maanden en is het meest effectief bij jongeren die nog groeien. Braces verbeteren de kromming meestal niet, maar voorkomen dat het erger wordt. Typen braces zijn de Milwaukee brace, Kyphologic brace, en Thoracolumbosacrale orthese-stijl Boston brace.

Voor ernstigere gevallen is een wervelfusie-operatie nodig, meestal een combinatie van een operatie aan de voorkant en achterkant van de wervelkolom. Dit is geschikt voor een kromming groter dan 75 graden die een ernstige afwijking veroorzaakt, een kromming groter dan 75 graden met pijn, neurologische problemen of ruggenmergcompressie, en ernstige, aanhoudende pijn. De meeste patiënten ervaren minder pijn en een betere rugkromming na de operatie, hoewel complicaties na de operatie in overweging moeten worden genomen.

Naar de dokter?

Als u 1 of meerdere van de volgende klachten heeft is het raadzaam om eerst contact met uw huisarts op te nemen voordat u eventueel een afspraak maakt met een fysiotherapeut of andere behandelaar.
  • meer dan 5kg afgevallen in de afgelopen 4 weken zonder dat u dat wilde
  • nachtelijke pijn of pijn in rust die niet verandert bij het veranderen van houding
  • nachtelijk zweten
  • koorts, misselijkheid en/of algemeen onwelbevinden
  • zwangerschap
  • langdurig medicatie gebruik
  • reeds bekende hart of long aandoeningen
  • kanker of kanker in het verleden hebben gehad
  • drugsgebruik (of steroïden )
  • incontinentie klachten
  • erectie problemen
  • forse verandering van ontlastingspatroon of menstruatie cyclus

Referenties

Mansfield JT, Bennett M. Scheuermann Disease. [Updated 2023 Jul 31]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499966/#